San

San (さん) (bazen han (はん) diye telaffuz edilir) saygı eki sama’dan türetilmiştir ve yaşıt veya benzer yaşlarda olan kişiler arasında en sık kullanılan saygı ekidir. Türkçedeki en yakın karşılığı “Bay” ve “Bayan” veya “Bey” ve “Hanım” gibi olmasına rağmen -san­ evrensel bir saygı eki gibidir; hem resmi hem de gayri resmi durumlarda ve cinsiyet fark etmeksizin bir kişinin adı ile kullanılabilir. En sık kullanılan saygı eki olarak da sıradan isimleri özel isim yapma özelliği de vardır, aşağıdaki gibi:

San Türkçedeki -ci/çi eki gibi işyeri isimleriyle beraber kullanılabilir ve bu şekilde kitap satan birine honya-san (kitapçı) veya et satan birine nikuya-san (kasap[çı]) denilebilir.

San ayrıca şirket isimleri için de kullanılır.

San­ saygı ekinin sık kullanımı ve cinsiyet ayrımı olmadan kullanılabilmesinden dolayı tanımadığınız veya size yakın olmayan kişilere hitap etmekte kullanılabilir. Ama size yakın olan birine veya diğer saygı ekleri kullanılması gerektiği belli olan durumlarda uygunsuzdur.

Üç sayısının Japoncada san diye okunmasından dolayı internette, özellikle Japon oyuncular başkalarına hitap ederken isimlerinin sonuna 3 ekler. (Örnek Yuki3)

Sama

Sama  (様【さま】), -san saygı ekine kıyasla daha saygılı bir hitap şekli ve genellikle kendinden üst makamda bulunan kişilere, misafir ve müşterilere ve bazen hayran duyulan kişiler için kullanılır.

Şinto’daki Kami ve Hristiyanlık’taki Tanrı’ya sırasıyla -sama­ eki getirilir. Bu, duyulan hürmetin göstergesidir.

Kişinin kendisine bu saygı ekini kullanması aşırı kendini beğenmişlik (bazı durumlarda ironi) belirten bir durumdur.

Japoncada bazı belirli sözlerin sonunda -sama bulunmaktadır. (Örnek: otsukare-sama, iş sonrası kişinin yaptığı işten dolayı teşekkür etmek için söylenen söz)

Kun

Kun (君【くん】) , üst makamda bulunan biri kendisinden alt makamda olan birine, herhangi biri bir erkek çocuğuna ya da ergenlik çağındaki erkeklere veya erkek arkadaşların kendi aralarında birbirlerine seslenirken kullandıkları saygı ekidir.

­-Kun genellikle erkekler için kullanılsa da, sadece erkekler için değildir. Örneğin -kun bir dost veya herhangi cinsiyeti olan bir aile bireyine hitap ederken kullanılabilir. İşyerlerinde genç kadın çalışanlara hitap ederken yaşça daha büyük veya daha yüksek makamda olan erkekler -kun saygı ekini kullanırlar. Ayrıca erkek öğretmenlerin kız öğrencilerine hitap ederken kullanabilecekleri bir saygı ekidir.

Çan

Çan (ちゃん), küçültme ekidir; konuşanın hitap ettiği kişiyi cana yakın olarak gördüğünü belirtir. -San ekinin “tatlı” bir telaffuz şeklinden gelir (Japoncada s sesini ç sesi ile değiştirmek tatlı olarak görülür). ­-Çan genellikle bebekler, küçük çocuklar, nene, dede ve gençlere hitap edilirken kullanılır. Ayrıca tatlı hayvanlara, sevgililere, yakın arkadaşlara, genç kadınlara veya arkadaş arasında da kullanılabilir. Üst makamda olan birine -çan diye hitap etmek aşağılayıcı ve terbiyesizce olarak görülür.

Geleneksel olarak saygı ekleri bireyin kendisine hitabında kullanılmasa da bazı kişiler kendine çocuksu bir şekilde üçüncü şahıs özne ile -çan saygı ekiyle hitap ederler (çocuksu görünür çünkü kendisi ile başkalarından bahsetmekle kendinden bahsetmek arasındaki farju kişinin öğrenemediği intibasını yaratır). Kanako adlı bir genç kadın kendine birinci şahıs özne ile hitap etmektense kendine Kanako-çan denesş buna bir örnektir.

Tan

Tan (たん), bebeksi bir şekilde -çan veya -san demenin bir şeklidir.

Boo

Bō (坊【ぼう】)  da -çan gibi küçültme ekidir ve cana yakın düşüncesini belirtir. Bebekler ve küçük çocuklar için kullanılır, ama özellikle erkekler için kullanılır, kızlar için kullanılmaz.

Sempai ve Koohai

Sempai veya senpai (先輩【せんぱい】) eki okullarda, dövüş sanat antrenman salonlarında veya spor kulüplerinde yaşça büyük veya bireyden daha uzun süredir orada bulunan ve saygı duyulan kişilere seslenirken ya da onlardan bahsederken kullanılır. Dolayısıyla, aynı okulda okuyan üst sınıflardaki öğrenciler alt sınıflardaki öğrenciler için -sempai konumundadır. Öğretmenler için -sempai değil -sensei kullanılır. Alt sınıflardaki öğrencilere is -kohai diye hitap edilir.

Sempai sadece saygı eki olarak değil, tek başına özel isim şeklinde de kullanılabilir ve kişinin adı yerine geçebilir.

İşyerlerinde kişiden daha tecrübeli olan kişiler o kişi için senpai konumundadır. Fakat patronlar senpai olarak nitelendirilmezler.

Sensei ve Hakase

Sensei (先生【せんせい】) (gerçek anlamı ile önce-doğan), öğretmenlere, doktorlara, siyasetçilere, avukatlara ve diğer yetkili kişilere hitap etmekte kullanılan bir saygı ekidir. Belli bir sanat alanında ya da herhangi başka bir alanda uzmanlaşmış birine saygı göstermek için kullanılan bir saygı ekidir. Japon dövüş sanatlarında -sensei bir dojonun başındaki kişiye hitap ederken kullanılır.  Tıpkı sempai gibi -sensei de sadece saygı eki olarak değil, özel isim olarak da kullanılabilir.

Yüksek miktarda akademik tecrübeye sahip biri için sensei ünvanı yerine hakase ünvanı  (博士【はかせ】) kullanılır.

Şi

Şi  (氏【し】), resmi yazılarda ve bazen resmi konuşmada kullanılır ve tanınmayan kişilere seslenmek için kullanılan bir saygı ekidir. Yasal belgelerde, akademik makalelerde ve benzer resmi yazınlarda kullanımı tercih edilir.

Dono / Tono

Tono (殿【との】), bir isimle beraber kullanıldığında dono (どの) diye telaffuz edilir ve “efendi” ve “usta” anlamlarına gelmektedir. Özel bir makam ima etmekten ziyade Fransızcada “monseigneur” kelimesine benzer ve -sama ekinin saygı olarak bir seviye altında yer almaktadır. Günlük konuşmada kullanılmasa da bazı iş yazılarında, sertifikalarda ve ödüllerde kişiler bu ünvanla nitelenir.

Ue

Ue (上), tam karşılığı “üstünde” olan saygı eki yüksek miktarda saygı barındırır. Artık sık kullanılmasa da çiçi-ue (父上), haha-ue(母上) ve ane-ue (姉上) gibi yapılarda kullanılmaktadır ve bunların anlamları sırasıyla Baba, Anne ve Abladır.

Heika

Heika (陛下), hükümdarları nitelemek için kullanılır. Türkçedeki “majesteleri”ne denktir. Örneğin Tennō Heika (天皇陛下)’nın anlamı “Majesteleri İmparator”’dur ve Japonya İmparatoruna hitap ederken kullanılır. Tek başına heika “Majesteleri” anlamında kullanılabilir.

Denka

Denka (殿下), saltanat için kullanılır ve “altes” gibi anlama sahiptir. Örneğin Kako Naişinno Denka (佳子内親王殿下, “Altes, Akişino Prensesi Kako”).

Kakka

Kakka (閣下), kraliyet ailesinden olmayan devlet başkanları için kullanılır. Tek başına da kullanılabilir bir ünvana ek olarak da.